در بستر یکپارچه اینترنت اشیاء صنعتی سرزمین پارسParsLand IoT وظیفه مدیریت دیتا بر عهده پلتفرم اینترنت اشیاء IoT Toolbox میباشد. دیتای ارسال شده از ماژولهای هوشمند Smart Max و یا دیگر منابع دیتا در کلود (Cloud) این پلتفرم ذخیره گردیده و سپس بر اساس نیاز پردازش و آنالیزهای متفاوتی بر روی اطلاعات صورت میگیرد.
به طور کلی پلتفرمهای اینترنت اشیاء با توجه به نوع کاربرد، دارای سطوح و کاراییهای متفاوتی هستند. در این بین، ماهیت خاص و متنوع صنایع باعث شده که پلتفرمهای اینترنت اشیاء صنعتی از پیچیدگی دوچندانی برخوردار باشند. پلتفرم اینترنت اشیاء IoT Toolbox با توجه به نیازهای گسترده و حساسیتهای موجود در صنایع کشور یکی از بالاترین سطوح پلتفرم به همراه کاملترین امکانات را با کاربری بسیار آسان در اختیار مدیران صنایع قرار میدهد. در ادامه به برخی از امکانات پلتفرم اینترنت اشیاء IoT Toolbox میپردازیم:
ابزارهای نمایشی
جهت نمایش اطلاعات و همچنین ارائه نتایج مورد نیاز کاربران به ابزارهای نمایشی مناسب احتیاج میباشد. برای این منظور پلتفرم IoT Toolbox ابزارهای مختلفی مانند انواع منحنی و گراف جهت نمایش دیتای پیوسته و گسسته، ابزارهای Numeric جهت نمایش مقادیر عددی، انواع جداول، ابزارهای رخداد و خطا، ابزارهای ورود دیتا (DataEntry)، ابزارهای مقایسه، ارزیابی، گزارش، نقشه و بسیاری دیگر را شامل میشود که بر اساس نیاز کاربر و ماهیت هر پارامتر انتخاب میگردد.
داشبوردهای اختصاصی
تفاوت بین کاربران و لزوم تعیین محدوده استفاده آنها از دیتا و ابزارها ایجاب میکند که هر کاربر داشبورد ویژه خود را داشته باشد. در پلتفرم IoT Toolbox این امکان وجود دارد که به وسیله ویجتها و ابزارهای موجود، داشبوردهای شخصیسازی شده برای کاربران ساخته شود به طوریکه برای هر کاربر سطوح دسترسی متفاوتی تعریف گردد. هر داشبورد میتواند شامل صفحات مختلفی بوده تا اطلاعات به صورت دستهبندی و تفکیک شده در اختیار کاربران قرار گیرد.
نمایش لحظهای
مشاهده وضعیت فعلی فرآیندها برای مدیران به خصوص مدیران میانی و مهندسین از اهمیت بالایی برخوردار است بدین منظور یکی از قابلیتهای مهم در پلتفرمIoT Toolbox نمایش لحظهای اطلاعات (Real-time) میباشد. ابزارهای متنوعی برای نمایش لحظهای دیتا بر روی پلتفرم وجود دارد که باعث میشود بدون مراجعه به محل قرارگیری تجهیزات و فرآیندها آنچه در حال وقوع است را مشاهده و پیگیری نمود.
ذخیرهسازی
دیتای ارسال شده به پلتفرم از سمت ماژولهای هوشمند Smart Max یا دیگر منابع دیتا علاوه بر نمایش Real-time در صورت نیاز امکان ذخیرهسازی در بخش Cloud پلتفرم را نیز دارد فاصله زمانی ذخیره دیتا بر اساس نیاز هر پارامتر قابل تعریف بوده و دیتای ذخیره شده به وسیله انواع ابزارهای نمایشی و گزارشگیری با تعیین فیلترهای مختلف در دسترس میباشد.
تعریف نقاط حساس
در اکثر فرآیندهای صنعتی نقاط بحرانی و حساسی وجود دارد که باید در کمترین زمان ممکن از آنها مطلع شد بدین منظور بر روی پلتفرم میتوان برای هر پارامتر نقاط ایونت، آلارم و یا اخطار تعریف کرد تا از طریق داشبورد، پیامک، ایمیل و غیره اطلاعرسانیهای مربوطه در اختیار کاربران قرار گیرد.
پردازش دیتا
ذخیرهسازی اطلاعات علاوه بر دسترسی به سابقه دیتا و امکان مقایسه اطلاعات در بازههای مورد نیاز همچنین انجام انواع پردازش با اهداف مختلف را نیز فراهم میکند. به وسیله قابلیت دیتا ماینینگ و هوش مصنوعی میتوان از دادههای موجود بر اساس سناریوهای تعیین شده تحلیلها و نتایج مختلفی جهت کشف ریشه مشکلات و راههای بهینهسازی فرآیندها را در اختیار داشت.
اتصالات
پشتیبانی پلتفرم از پروتکلهای HTTP، MQTT و CoAP باعث شده تا علاوه بر ماژولهای Smart Max هر تجهیزی دیگری که از پروتکلهای یاد شده استفاده میکند بتواند به راحتی و بدون نیاز به سختافزار یا نرمافزار جانبی به پلتفرم متصل شود.
IoT Toolbox قابلیت دریافت انواع API و View از سرورهای محلی و یا دیگر منابع دیتا مانند سیستمهای اتوماسیون اداری، حسابداری، انبارداری، CRM، حضور و غیاب پرسنل و کنترل تردد را داشته و همچنین امکان دریافت دیتا و API از منابع خارجی مانند سرورهای غیر محلی، سامانههای هواشناسی، سامانههای بورسی و غیره نیز توسط پلتفرم وجود دارد.
امنیت
شاید بتوان گفت بحث امنیت در اینترنت اشیاء مهمترین نگرانی کاربران میباشد. امنیت در اینترنت اشیاء بخشهای مختلفی مانند امنیت اطلاعات شخصی کاربران، امنیت انتقال اطلاعات، امنیت اطلاعات ذخیرهشده، امنیت اطلاعرسانیها و امنیت نتایج پردازشها را شامل میشود. در بستر یکپارچه اینترنت اشیاء سرزمین پارس برای امنیت بیشتر سه لایه رمزگذاری از سطح ماژول اعمال میگردد که برای هر ماژول منحصر به فرد میباشد. همچنین تمامی فرمانها، تغییرات و ورود به پلتفرم با کدهای یکبار مصرف و تاییدهای چند مرحلهای صورت میگیرد. حتی در مورد پارامترهایی که از حساسیت بالایی برخوردار هستند این امکان وجود دارد که اطلاعات آنها بر روی پلتفرم ذخیره نگردد.
از طرفی تقسیم دیتا بین چندین سرور (Load Balancing) به صورت NoSQL ضمن بالا بردن کیفیت خدمات پلتفرم، به عنوان یک لایه امنیتی نیز عمل میکند و در صورت تهدید یکی از سرورها، امکان ادامه خدماتدهی را تضمین مینماید در کنار آن بکآپهای دورهای منظم باعث میشود تا دیتا از خطر آسیب در امان بماند.
انواع گزارش
با توجه به اهمیت ارسال گزارشهای دقیق و به موقع از فرآیندها انواع ابزار و امکانات گزارشدهی در پلتفرم IoT Toolbox موجود میباشد. گزارشها میتوانند در قالب ایمیل، پیامک، تلگرام، نوتیفیکیشن و یا صفحات و ابزارهای مخصوص گزارش موجود در داشبوردها به دست کاربران برسند این امکان وجود دارد که با تعریف نقاط حساس مواردی مانند رخدادها، خطاها، آلارمها و حتی دیتای لحظهای به هر کاربر به صورت مجزا گزارش شود و یا گزارشهای شیفت، روزانه، هفته، ماهانه و غیره در انواع قالبهای اطلاعرسانی با تعیین سطوح دسترسی در اختیار کاربران قرار گیرد.
مدیریت انرژی
در کارخانهجات و صنایع، مدیریت انرژی به دلیل هزینههای روزافزون، جریمههای ناشی از مصارف مازاد استاندارد و مبحث محیط زیست از اهمیت بالایی برخوردار است. در بستر یکپارچه اینترنت اشیاء سرزمین پارس ParsLand IoT تدابیر ویژهای برای مدیریت انرژی در نظر گرفته شده است بدین منظور با برداشت دیتا توسط ماژولهای هوشمند Smart Max از منابع آب، پستهای برق و ایستگاههای گاز به عنوان ورودیهای انرژی و همچنین از مصرفکنندههای انرژی با تدابیری مثل بخشبندی مصارف و یا تمرکز بر مصرفکنندههای بزرگ، ضمن نمایش لحظهای و ذخیرهسازی اطلاعات، امکان انواع آنالیز و تحلیل با در نظر گرفتن استانداردهای مصرف انرژی مربوط به هر صنعت جهت صرفهجویی و دستیابی به مدیریت هوشمند انرژی نیز فراهم میگردد.
در حال حاضر با توجه به تغییر قوانین در هزینههای برق مصرفی کارخانهجات و الزام به خرید برق از بورس و بخش خصوصی، داشتن اطلاعات دقیق از مصرف برق و الگوهای مربوط به هر مصرف کننده جهت کاهش و مدیریت مصرف انرژی ضرروی میباشد. برای تسهیل و خروج از سردرگمی مشترکین صنعتی بر روی پلتفرم IoT Toolbox بخش "خرید برق" به صورت اختصاصی برای این موضوع طراحی شده است. در این بخش علاوه بر اطلاعات پست برق و مصرف کنندههای کارخانه، اطلاعات قبوض برق نیز توسط API از شرکت برق و یا ثبت دستی توسط کاربر در تحلیلها لحاظ شده و پیشنهادهای لازم جهت کاهش مصرف و همچنین بهترین گزینه خرید از فروشندگان برق ارائه میگردد.
مدیریت کاربران
در پلتفرم IoT Toolbox کاربران در سطوح مختلف با اولویت رو به بالا قابل تعریف بوده و سطوح بالاتر بر اساس دستهبندی و تایید مجوز مدیر ارشد میتوانند بر سطوح پایینتر نظارت داشته باشند. بالاترین سطح مربوط به مدیریت ارشد مجموعه بوده که ضمن نظارت همه جانبه و رصد عملکرد همه کاربران امکان ایجاد محدودیتهای مورد نظر برای سطوح مختلف و یا یک کاربر خاص را نیز دارد.
دستاوردها
هر تغییری در پی هدفی دنبال میشود، بهکارگیری اینترنت اشیاء در صنایع نیز به عنوان یک تغییر بزرگ از این قاعده خارج نیست.
شاید بتوان گفت اطلاعات مهمترین ابزار مدیریت میباشد اما این اطلاعات باید به صورت صحیح، دقیق، جامع، بدون اعمال نظر سوء واسطهها و در کمترین زمان ممکن در اختیار مدیران قرار گیرد مخدوش بودن سهوی یا عمدی اطلاعات، عدم دسترسی به دیتا و یا تاخیر در ارسال آنها میتواند باعث اشتباه در تصمیم گیری و ایجاد خسارتهای جبران ناپذیر شود. تصمیمات صحیح مدیریتی نیاز به اطلاعات صحیح و به موقع داشته و بازخورد میزان اثربخشی این تصمیمات نیز نیازمند اطلاعات تکمیلی است تا بتوان همواره با اعمال تغییرات مناسب فرآیندها را در حالت بهینه قرار داد.
اینترنت اشیاء با در اختیار قرار دادن یک سیستم جامع اطلاعاتی از منابع مختلف به همراه ابزارها و آنالیزهای گوناگون از دیتا ماینینگ تا ماشین لرنینگ میتواند باعث محقق شدن اهدافی مانند:
افزایش راندمان فرآیندها
کاهش هزینههای تولید
کاهش مصرف انرژی
کاهش خطا و توقف
کاهش ضایعات
شناسایی و رفع گلوگاهها
شناسایی و حل مشکلات اپراتوری
افزایش ایمنی پرسنل، تجهیزات و دستگاهها
کاهش حوادث و کشف دلیل آنها
شناسایی و کاهش تاخیر در فرآیندها
تعمیرات پیشگیرانه هوشمند (Smart PM)
کاهش خسارتهای مالی و جانی
مدیریت هوشمند انبارها
مدیریت هوشمند مواد اولیه و محصول تولیدی
لجستیک و حمل و نقل هوشمند
و بسیاری از مزایای دیگر شود که در سایه جمعآوری و تحلیل دادههای صنعتی به دست میآید و به طور کلی میتوان گفت برخورداری صنایع از یک بستر جامع و یکپارچه اینترنت اشیاء صنعتی باعث هوشمند شدن فرآیندهای صنعتی و در مقیاس بزرگتر تحقق کارخانه هوشمند میگردد.